Cảm xúc thường là biểu hiện phản ứng của con người trước những yếu tố tác động từ bên ngoài. Tuy vậy, cùng một sự việc, nhưng những người với tính cách khác nhau sẽ phản ứng rất khác nhau. Điều đó cho thấy không phải ngoại cảnh quyết định cảm xúc, mà cảm xúc do chính bản thân mỗi người tạo ra. Chẳng ai có thể điền khiển được cảm xúc của người khác, nếu người đó không tự cho phép mình bị điều khiển. Chỉ khi ý thức được điều đó con người mới có thể không buông lỏng cho ngoại cảnh điều khiển cảm xúc của mình.
KỸ NĂNG LÀM CHỦ CẢM XÚC CỦA BẢN THÂN
Vậy, làm thế nào có thể làm chủ được cảm xúc của mình trước một tình huống không mong muốn hay khi đối diện với một người có tính cách khó chịu?
Làm chủ cảm xúc có nghĩa là kịp thời chế ngự tác động cảm xúc tiêu cực dâng trào nhất thời khi vừa xuất hiện dưới tác động của những việc không mong muốn, biết bình tĩnh lắng nghe để thấu hiểu cảm xúc của người khác, từ tốn bày tỏ cảm xúc của mình và cách ứng xử hợp lý. Điều đó đòi hỏi không được phản ứng vội vàng trước khi lý trí kịp lên tiếng. Khi làm chủ được cảm xúc của mình, thì có thể kiểm soát được nhửng cảm xúc tiêu cực, lấy niềm hy vọng thay thế tâm trạng thất vọng, tìm niềm vui thay thế cho nỗi buồn, lấy niềm lạc quan thay thế sự bi quan, làm cho tâm trạng trở nên thanh thản, cởi mở hơn. Mỗi người phải tự chịu trách nhiệm về việc kiểm soát cảm xúc của mình trong giới hạn an toàn mới tránh được cách ứng xử không thích hợp. Người giữ được sự điềm tĩnh là người có bản lĩnh đương đầu trước mọi trắc trở và xoay chuyển tình thế bất lợi trong cuộc đời, nhờ có năng lực chế ngự những cảm xúc tiêu cực của bản thân. Làm chủ cảm xúc là yếu tố quan trọng giúp con người làm chủ tương lai, vận mệnh của mình.
Khi đang đối mặt với cảm xúc tiêu cực, con người hoàn toàn có thể chuyển thành cảm xúc tích cực bằng cách hướng ý nghĩ của mình về những việc làm tích cực, những thành công, niềm vui trong quá khứ, những điểm tốt của đối tác, niềm vui về viễn cảnh tốt đẹp khi đạt được mục tiêu trong tương lai. Cảm xúc tích cực và tiêu cực không thể cùng tồn tại đồng thời trong con người. Một trong hai cảm xúc đó sẽ bị cảm xúc kia chế ngự. Willie Nelson cho rằng: “Một khi bạn thay thế những suy nghĩ tiêu cực bằng những suy nghĩ tích cực, bạn sẽ bắt đầu nhận được những kết quả tích cực”. Việc tập trung thời gian, sức lực vào những điều có ích hay giúp đỡ những người xung quanh sẽ tạo ra niềm vui và hạn chế những suy nghĩ tiêu cực phát sinh.
KỸ NĂNG LÀM CHỦ CẢM XÚC TIÊU CỰC
Cảm xúc tiêu cực phát sinh trong giao tiếp, đàm phán giống như quả cấu tuyết lăn xuống dốc núi, càng lăn nó càng lớn lên cùng với tác hại của nó. Hơn thế, cảm xúc có tính lan truyền, nên có thể kích động người khác phát sinh những cảm xúc tương tự làm cho tình thế càng thêm nghiêm trọng. Tâm trạng tức giận của một người chính là nguyên do khơi nguồn cho sự tức giận của người khác. Đừng tự biện minh cho cảm xúc tiêu cực của mình, vì điều đó chỉ làm cho cảm xúc tiêu cực them trầm trọng.
Muốn thành công phải tập thói quen chế ngự các cảm xúc tiêu cực và chuyển hóa thành các cảm xúc tích cực bằng cách luôn giữ thái độ lạc quan, tự tin, xây dựng mối quan hệ tốt với những người xung quanh, khoan dung, ứng xử có trách nhiệm, tập trung vào mục tiêu đề ra. Abraham Lincoln cho rằng: “Con người chỉ vui khi chính họ quyết định để tâm trí mình vui vẻ”. Đừng để cho cảm xúc tiêu cực chế ngự mình trong bất kỳ hoàn cảnh nào, để rồi trở thành nạn nhân tự nguyện của cảm xúc tiêu cực. Vì vậy, hãy làm chủ cảm xúc trước khi nó làm chủ mình. Càng tập trung vào những yếu tố tích cực của sự việc thì càng dễ kiềm chế cảm xúc tiêu cực phát sinh. Thái độ sống vui vẻ, hài hước giúp tạo cảm xúc tốt ngay cả trong hoàn cảnh bi đát nhất.
Làm chủ cảm xúc, luôn hướng tới cảm xúc tích cực là điều không dễ dàng, nó đó đòi hỏi con người phải vượt qua chính mình, một việc cần sức mạnh của ý chí. Đức Phật Thích Ca đã từng nói: “Đánh thắng một vạn quân không bằng chiến thắng chính mình”. Ai cũng cần sự động viên, khích lệ. Nếu nhất thời bị rơi vào hoàn cảnh không nhận được sự hỗ trợ đó, thì hãy là người bạn tốt nhất, mạnh mẽ nhất của chính mình trong việc tự động viên, khích lệ mình. Cách hữu hiệu nhất trong giao tiếp, thương lượng là có sự chuẩn bị trước về tinh thần và cách cách ứng xử theo hướng tích cực đối với những tình huống, cả tốt và xấu, có thể xảy ra, để luôn trong tư thế sẵn sàng làm chủ cảm xúc của mình. Hãy hình dung hình ảnh của bản thân cần có trong cuộc giao tiếp, đàm phán trong tâm thế thoải mái, tự tin, linh hoạt và đạt được kết quả mong muốn.
Kỹ năng làm chủ cảm xúc giúp con người vượt qua được những tình huống khó khăn trong cuộc sống. Mặc dù làm chủ cảm xúc là chuyện không dễ dàng, nhưng điều may mắn là bất kỳ ai cũng có thể rèn luyện trí tuệ cảm xúc, nếu có ý chí và quyết tâm. Làm chủ hay là nô lệ của cảm xúc tiêu cực hoàn toàn tùy thuộc vào ý chí và quyền lựa chọn luôn nằm trong tay của mỗi người.
Tag: kỹ năng sống, kỹ năng, kỹ năng kiểm soát cảm xúc, kỹ năng làm chủ cảm xúc